ბერძნული მითოლოგია

ბერძნულ მითებში ახსნილია სამყაროს დასაბამი და სხვადასხვა ღმერთებისა თუ ქალღმერთების, გმირებისა თუ სხვადასხვა მითიური ქმნილებების ცხოვრებისა და თავგადასავლების დეტალები.
უძველესი ლიტერატურული წყარო "ილიადასა" და "ოდისეას" ეპიკური პოემები, ძირითადად ტროას ომის გარშემო მომხდარ ამბებსა და მოვლენებს მოგვითხრობს.



კრონოსი---პირველი თაობის დიდი ღმერთი (ზევსის, პოსეიდონის, ჰადესის, ჰერას, დემეტრას, ჰესტიას მამა). ურანოსისა და გეას შვილი. . დედის (დედამიწის) შემწუხებელი ურანოსი რომ დაასაჭურისა (ასო წაჰკვეთა), დანარჩენ ტიტანებზე ამაღლდა და გახდა ღმერთების პირველი მბრძანებელი. დადგა ოქროს ხანა. ასე ახსნეს ბერძნებმა მორიგი კოსმოგონიური მოვლენა, ცისა და მიწის გაყოფა. ცოლად შეირთო თავისი და--რეა, რომალმაც შვა ჰესტია, დემეტრე, ჰერა, ჰადესი, პოსეიდონი, ზევსი, კენტავრი ქირონი. გეამ უწინასწარმეტყველა: "შენც შენი შვილი დაგამხობსო", ამიტომ ახალშობილ შვილებს ყლაპავდა, რომ თავისი ბატონობა უზრუნველეყო.

ასე შთანთქა ყველანი ზევსის გარდა, რომელიც რეამ ცბიერებით იხსნა: ჩვრებში გახვეული ქვა შეუგდო პირში, ყრმა კი გადამალა იდას მთაგრეხილზე, დიქტეს გამოქვაბულში, სადაც თხა ამალთეა კვებავდა, კურეტები იცავდნენ, ნიმფები უვლიდნენ. მერე ზევსმა ტიტანომაქია ატეხა. დაამხო კრონოსი და გეას შემწეობით თუ მეტისის დახმარებით აიძულა ჩაყლაპული შვილები უკანვე ამოენთხია. ამიერიდან ის შებოჭილი წევს ქვესკნელში სხვა ტიტანებთან ერთად, ან ნეტართა კუნძულზე მსაჯულობს, რადამანთისთან ერთად, როგორც ჰესიოდე და პინდარე ვარაუდობენ.

• ზევსი
  Ζεύς [Zeus]----ღმერთების მამა, ელვის, ჭექა-ქუხილისა და ჰაერის განმგებელი
  კრონოსისა და რეას უფროსი ვაჟი
  პოსეიდონის, ჰადესის, ჰერას, დემეტრას უმცროსი ძმა
  ათენას, აპოლონის, არტემიდეს, არეს, აფროდიტეს, ჰერმესის, დიონისეს, ჰერაკლეს და ა.შ. მამა
  ციური სხეული: პლანეტა იუპიტერი

* პოსეიდონი Ποσειδῶν [Poseidōn]----ზღვის (აქ; ატლანტის ოკეანე, მისი სამფლობელო ადგილი ატლანტის ოკეანე და ხმელთაშუა ზღვის), აგრეთვე მიწისძვრისა და ცხენებისკლეითოსთან ერთად გააჩინა ხუთი ტყუპის ცალი ვაჟი; შეუუღლდა ამფიტრიტეს ღმერთი უფროსი ძმა კრონოსისა და რეას ვაჟი მოკვდავ ტრიტონის მამა. სამყაროს განაწილებისას ზევსს ერგო ცა, ჰადესს მიწისქვეშეთი ხვდა წილად, ხოლო პოსეიდონს – დედამიწა და ოკეანე









ჰერა Ἥρα [Hērā]-------ოჯახის ქალღმერთი, ქორწინების, დედობისა და დაბადების განმგებელი. მშობიარეთა დამხმარე. ზევსის უაღრესად ეჭვიანი მეუღლე
.არესის, ჰეფესტოს, ჰებეს და ა. შ. დედა. ზევსის და.











დემეტრა

• Δημήτηρ [Dēmētēr]----მიწის ქალღმერთი, ზევსის და, ქალღმერთი დედა, ნაყოფიერების ღმერთი
  სამსახოვანი ქალღმერთი სხვადასხვა მანიფესტაციებში, ანუ გამოვლინებებში: ქალწული, დედა, ან მოხუცი ქალი
  ზევსის გაუთხოვარი და საყვარელი
  ხელოვნებაში მჭიდროდ არის დაკავშირებული მის ქალიშვილ პერსეფონესთან და მის მეუღლესთან ჰადესთან
  • პლუტონის დედა

აპოლონი

• Ἀπόλλων [Apollōn]-------პოეზიის, სინათლის, შავი ჭირისა და წინასწარმეტყველების ღმერთი
  მუზების წინამძღოლი (თანასახელი: Musagetes)
  გათანაბრებულია ფებოსთან (მზის ღმერთი)
  ზევსისა და ტიტანინის ვაჟი ლეტო
  უცოლო, ასკლეპიოსის მამა
  არტემიდეს ტყუპის ცალი ძმა
  • ციური სხეული: მზე

არტემიდე

• Ἄρτεμις [Artemis]-----ნადირობისა და მთვარის ქალწული ღმერთქალი (სელენესთან ერთად)
  ზევსისა და ლეტოს ქალიშვილი
  აპოლონის ტყუპის ცალი და (აპოლონი = მზის ღმერთი ჰელიოსი, არტემიდე = მთვარის ღმერთქალი სელენე)
  არ გათხოვილა, არცერთ მამაკაცს მისცემია, არამედ იყო თავისუფალი და უშვილო
  
  • ციური სხეული: მთვარე

• • ათენა
  Ἀθηνᾶ [Athēnā]------სიბრძნის ქალღმერთი, გმირების, ქალაქების, მიწათმოქმედების, ხელოვნებათა და მეცნიერებების, ქალური ხელსაქმის, (სტრატეგიული) ბრძოლისა და მშვიდობის დამცველი, ქალაქ ათენის ქალღმერთი
  (პალასი)
  ზევსისა და მეტისის საყვარელი ქალიშვილი
  გაუთხოვარი ქალი; გააუპატიურა ჰეფესტომ და შეეძინა ერექთონიოსი, ერექთევსის მამა; ჰეფესტოსთან ერთად განაგებდა ათენს.

• არესი Αρης [Arēs]------დამანგრეველი ომის ღმერთი
  ზევსისა და ჰერას კანონიერი ვაჟი
  დემოსისა და ფობოსის მამა მამა
  ცოლქმრული ერთგულების დამრღვევი სასიყვარულო კავშირი აფროდიტესთან
  ციური სხეული: პლანეტა მარსი.

• აფროდიტე Ἀφροδίτη [Aphroditē]-----სიყვარულისა და მშვენიერების ქალღმერთი
  ორ სხვადასხვა ფიგურას ჰქვია ეს სახელი:
  1. ურანუსის უფროსი ქალიშვილი, რომელიც ზეციურად იწოდება (აფროდიტე ურანია)
  გაჩნდა ზღვის ქაფში
  2. ზევსის უმცროსი ქალიშვილი და ჩვეულებრივად იწოდება
  დიონეს ნაშვილები ქალიშვილი
  ჰეფესტოს ცოლი
  ციური სხეული: პლანეტა ვენერა,
  სხვა სახელები:
  1. (უფროსი): ანადიომენე (ზღვიდან ამოსული), ურანია (ზეციური, ანუ ურანოსის შთამომავალი)
  2. (უმცროსი): მელაინა (შავი), ანდროფონოსი (კაცთა შემმუსრველი), ეპიტიმბიდია (სამარხებზე მდგარი).

• ჰერმესი
  (Ἑρμῆς [Hermēs]------ქურდების, ვაჭრობისა და მოგზაურთა ღმერთი. ღმერთების შიკრიკი, მაცნე
  ზევსისა და ნიმფეს ვაჟი მაია
  პანის, დაფნეს, ჰერმაფროდიტოს, აბდეროს და ავტოლიკოს მამა
  ციური სხეული: პლანეტა მერკური.

• ჰეფესტო
  Ἥφαιστος [Hēphaistos]------ვულკანის, ცეცხლის, სამჭედლო ხელოვნებისა და არქიტექტურის ღმერთი (ღმერთებს სასახლეებს უგებდა, ხოლო ადამიანებს უბოძა სახლის მშენებლობის ხელოვნება.); ციკლოპებთან ერთად ზევსისთვის ელვასა და მეხს სჭედდა
  ჰერას ვაჟი (ჩაისახა მარტოდ პართენოგენეზში)
  ზევსმა, იმის გამო, რომ სურდა საკუთარ დედას მი წანააღმდეგ დახმარებოდა ოლიმპოდან მოისროლა და მას შემდეგ ხუკად, კუნტად იქცა.
  შერიგების ნიშნად ზევსმა ის ჩვეულებრივ აფროდიტესთან შეაუღლა, ხოლო აფროდიტემ მას არესთან უღალატა.

• დიონისე
  Διόνυσος [Dionysos]------
  ღვინისა და თრობის (ექსტაზის) ღმერთი
  ღმერთებს შორის ყველაზე უმცროსი
  დემეტრას, იოს, დიონეს, პესეფონეს, ლეთეს ან სემელეს, და ზევსის ვაჟი.

• ჰესტია
  Ἑστία [Hestiā]-------ოჯახური თანხმობის, ოჯახური კერის ცეცხლის მფარველი ქალღმერთი
  გაუთხოვარი ქალწული.

• ჰადესი
  ᾍδης [Hāides]------ზევსის ძმა. ქვესკნელის მპყრობელი
  მისი თანმხლებნი არიან თანატოსი „სიკვდილი“ და ჰიპნოსი „ძილი“.

• პერსეფონე
  Περσεφόνη [Persephonē]------ზევსისა და დემეტრეს ქალიშვილი
  ქვესკნელის მეფე
  ოთხი თვე ჰადესთან ყოფნა, უნაყოფო დრო
  თანასახელი კორე (Κόρη = „ქალიშვილი“).

• ჰერაკლე
  Ἡρακλῆς [Hērāklēs]-------ნახევარღმერთი. ცნობილი გახდა თავისი 12 საქმით
  ზევსისა და ალკმენეს ვაჟი.

• ჰებე
  Ἥβη [Hēbē]-------ახალგაზრდობის ქალღმერთი. გახდა ჰერაკლეს ცოლი, როცა ის ოლიმპოზე ავიდა
  არესისა და ათენას და.